Mevduat Nedir?

Tanım ve İşleyiş

Mevduat, bireylerin veya şirketlerin bankalara güvenli saklama ve düzenli getiri amacıyla yatırdığı paradır. Para Türk Lirası olabileceği gibi dolar veya euro cinsinden de tutulabilir. Hesaplar iki ana gruba ayrılır: vadesiz mevduat, para çekme kısıtı olmaksızın günlük bankacılık işlemleri için kullanılır; vadeli mevduat ise belirli bir süre boyunca bakiyenin korunması karşılığında faiz kazandırır. Banka, topladığı bu fonları kredi olarak ekonomiye sunar ya da hazine bonosu, devlet tahvili ve repo gibi araçlara yönlendirir. Elde edilen getirinin belirlenen kısmı müşteriye faiz olarak ödenirken kalan kısmı bankanın kârına eklenir. Böylece mevduat, tasarruf sahibine pasif gelir yaratan geleneksel bir yatırım vasıtası olur.

Faiz, Vade ve Güvence

Uygulanan faiz oranı; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizi, bankanın fonlama maliyeti, seçilen vade ve para birimi gibi değişkenlere bağlıdır. Geleneksel 32, 92 ve 181 günlük vadelerin yanında 2024 itibarıyla popülerleşen kırık vade esnekliği sayesinde 45, 76 veya 120 gün gibi ara süreler seçilebilir. Bu seçenek, nakit akışını bozmadan faiz getirisi sağlamasıyla öne çıkıyor. Ayrıca Mevduat ve Katılım Fonu Sigorta Sistemi, 2025’te limitini 1,5 milyon TL’ye yükselterek anapara ve işlenmiş faizi devlet güvencesi altına aldı. Böylece mevduat, düşük risk profiline sahip yatırımcılar için “korunaklı liman” imajını pekiştirirken, ekonomide güven ve istikrarın sürdürülmesine de katkıda bulunuyor.

2024-2025 Trendleri

Dijital bankacılıktaki ivme, uzaktan kimlik doğrulama sayesinde şubeye uğramadan mevduat hesabı açılışını birkaç dakikaya indirdi. 2025 yaz kampanyalarında öne çıkan “anında faiz” uygulamaları, paranız hesaba yattığı anda faiz işlemeye başlamasına imkân veriyor. Fintech ekosisteminin desteğiyle geliştirilen yapay zekâ destekli tasarruf asistanları, harcama alışkanlıklarını analiz ederek otomatik mevduat talimatı oluşturabiliyor; bu özellik akıllı birikim başlığı altında özellikle Z Kuşağı tarafından benimseniyor. Sürdürülebilir finans akımıyla uyumlu yeşil mevduat ürünleri de popülerleşti: bankalar, yatırılan tutarın yenilenebilir enerji projelerinde kullanılacağını belgeliyor ve müşterilere karbon ayak izi raporu sunuyor. Öte yandan, blokzincir tabanlı Merkez Bankası Dijital Parası (CBDC) pilotları ile TCMB FAST sistem entegrasyonu, mevduat aktarımını saniyelere indirerek piyasaya yeni likidite dinamikleri kazandırıyor. Yatırımların çeşitlendirilmesi gerektiği unutulmamalı; yüksek enflasyon dönemlerinde mevduatın reel getirisi negatif olabilir. Bu nedenle uzmanlar, 2024–2025 döneminde altın, bireysel emeklilik fonu ve endeks temelli enstrümanlarla dengeli portföy oluşturulmasını öneriyor. Sonuç olarak mevduat; güvenlik, likidite ve basitlik avantajlarıyla klasik cazibesini korurken, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik trendleri sayesinde geleceğin finans dünyasında da merkezi rol oynamayı sürdürecek.